Page 12 - 2016_23
P. 12
φορμή για να γίνει γνωστός 12
ο Σωκράτης είναι ένα από
τα μεγαλύτερα πνευματικά Ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο Άρθρο
αινίγματα όλων των Ο μεγάλος κωμωδιογράφος
Α εποχών. Έχουμε έναν νέο, καυτηριάζει τα φροντιστήρια των
σοφιστών στην Αθήνα και την
“προοδευτική” παιδεία που παρείχε
μόλις είκοσι τριών ετών, την εποχή εκείνη ο Σωκράτης. Εκθέτει
ταλαντούχο κωμωδιογράφο, ο οποίος τις αρνητικές συνέπειες που είχε
διασύρει και συκοφαντεί κάποιον ονόματι η σύγχρονη σοφιστική κίνηση σε
Σωκράτη. Τον εμφανίζει ως πνευματικό ιδιωτικό επίπεδο, τις επιδράσεις της
απατεώνα, του φορτώνει ό,τι μπορεί να σοφιστικής επιχειρηματολογίας στον
φορτώσει κανείς στους σοφιστές -τη χώρο της οικογένειας, και παρουσιάζει
φιλοχρηματία τους και την ανατροπή των την υπονόμευση των πατροπαράδοτων
αποδεκτών αξιών. Το αίνιγμα δεν θα ήταν ηθών και κανόνων, αναλύοντας την
αίνιγμα, αν ο περί ου ο λόγος Σωκράτης κρίση της ηθικής και της πολιτικής
δεν ήταν ο γνωστός Σωκράτης, ένας σοφός στην αθηναϊκή κοινωνία, την παρακμή του
ο οποίος δεν εισέπραξε ποτέ δεκάρα από παλαιού εκπαιδευτικού συστήματος και την
τη σοφία του και ο οποίος επιτέθηκε στους πάλη των δύο γενεών. Η κωμωδία σατιρίζει
σοφιστές με την ίδια ένταση που τους τους σοφιστές της Αρχαίας Αθήνας και,
επιτίθεται και ο Αριστοφάνης. Σημειωτέον ιδιαίτερα το Σωκράτη, που διαφθείρει -
ότι το 423 π.Χ., όταν ο Αριστοφάνης υποτίθεται - τους νέους με τη διδασκαλία
παρουσίασε του, παρόλο
τις “Νεφέλες”, που ο
Σωκράτης
«Νεφέλες» Αριστοφάνητον Σωκράτη
τον ήξεραν δεν δίδαξε
Την Τετάρτη, 20 Απριλίου 2016 το Γυμνάσιο και το
στην Αθήνα ποτέ την
μόνον Λύκειο του σχολείου μας παρακολούθησε την σοφιστεία.
ελάχιστοι μυημένοι παράσταση “Νεφέλες” του Αριστοφάνη, που Το όνομα του
φίλοι του. Η παρουσίασε το 1ο Λύκειο Μεσσήνης, στο χώρο του έργου οφείλεται
κωμωδία τον στις Νεφέλες
κάνει διάσημο Εκκλησιαστηρίου της Αρχαίας Μεσσήνης (τις νεφελώδεις
γελοιοποιώντας δηλαδή ιδέες
τον. Σκεφθείτε ποια θα ήταν η αντίληψή της φιλοσοφίας), τις οποίες, κατά τον
μας, όχι μόνον για τον Σωκράτη, αλλά ποιητή, ο Σωκράτης θεωρεί θεές, μαζί με το
και για την Αθήνα ολόκληρη, αν από Χάος και τη Γλώσσα, και μ’ αυτές αντικαθιστά
την εποχή εκείνη είχαν σωθεί μόνον οι τους θεούς της πόλης.
κωμωδίες του Αριστοφάνη. Το απόλυτο Η υπόθεση
πρότυπο του πολιτισμού μας θα ήταν ένα Ο Στρεψιάδης, ένας γέρος Αθηναίος
πρότυπο προς αποφυγήν. Έπειτα είναι χωριάτης, παντρεμένος με μία
και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που μας αριστοκράτισσα Αθηναία, εγκαταστάθηκαν
ενδιαφέρει: ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, η στην Αθήνα κι απέκτησαν ένα γιο, τον
δημοκρατία που έχει παραδοθεί στα χέρια Φειδιππίδη, που αναθρεμμένος σαν
των δημαγωγών, ο ανερχόμενος Αλκιβιάδης. αρι-στοκράτης, έφτασε στο σημείο να
Ομως το αίνιγμα παραμένει αίνιγμα. Και τα καταχρεώσει τον πατέρα του με τις σπατάλες
αινίγματα αυτού του τύπου είναι πρώτης του και τη άσωτη ζωή του. Στριμωγμένος
τάξεως πρώτη ύλη για τη φαντασία του ο Στρεψιάδης από τους δανειστές του
μυθιστοριογράφου. παίρνει την απόφαση να στείλει το γιο
Πότε-πού; του στο Φροντιστήριο του Σωκράτη για
Οι Νεφέλες είναι αρχαία κωμωδία του να μάθει τον άδικο και τον δίκαιο λόγο,
Αριστοφάνη που παρουσιάστηκε για ώστε να μπορεί να δικαιώνεται στις δίκες
πρώτη φορά στα Μεγάλα Διονύσια και να γλιτώσει από τα διάφορα δανεικά
του 423 π.Χ. όπου κι απέσπασε τρίτο και τους δανειστές. Ο Φειδιππίδης, δεν
βραβείο. Ο Αριστοφάνης που πίστευε ότι έχει καμιά όρεξη να κλειστεί στη σχολή
οι Νεφέλες είναι από τα καλύτερα έργα κι έτσι, ο γέρο-Στρεψιάδης, αναγκάζεται
του, το διόρθωσε ριζικά με σκοπό να το να φοιτήσει ο ίδιος στο Φροντιστήριο.
παρουσιάσει ξανά στο κοινό. Οι Νεφέλες που Γρήγορα όμως ο Σωκράτης τον διώχνει ως
μας σώζονται έως σήμερα είναι η δεύτερη ανεπίδεκτο μαθήσεως και τελικά πείθει τον
εκδοχή.Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά γιο του να φοιτήσει στη σχολή του μεγάλου
και πολυσυζητημένα έργα του Αριστοφάνη, φιλοσόφου. Σύντομα θα αντιληφθεί πως
ο άλυτος γρίφος μέσα σ’ ολόκληρη την όλα τα μαθήματα που πήρε ο γιος του, θα τα
αριστοφανική παραγωγή κι ένα από τα πληρώσει ο ίδιος και πικρά μάλιστα...
μεγαλύτερα ερωτηματικά στην ιστορία της
λογοτεχνίας.
