Page 3 - 2007 Αριθμός Φύλλου 27
P. 3
Μάρτιος 2009 3
Απόκριες
Οι Απόκριες και το καρναβάλι, είναι για όλους μας μέρες μεταμφίεσης και ξεγνοιασιάς. Κατά πάσα πιθανότητα η λέξη
Καρναβάλι, προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrus kanalis» που σημαίνει ναυτικό αμαξίδιο. Κι αυτό γιατί, στις πομπές
που γίνονταν κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων για να μεταφερθεί το Ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα,
μέσω τα Ιεράς Οδού, παρήλαυνε και μια μικρογραφία, αυτές είχαν ρόδες, τις στόλιζαν με άνθη και καρπούς, και έπαιρναν
μέρος στις πομπές. Σε αρχαία αγγεία συναντάμε παράσταση του Διονύσου που κάθεται πάνω σε ένα τέτοιο πλοίο.
Το Καρναβάλι είναι μία από τις γιορτές που έχουν καθιερώσει οι άνθρωποι κατά τις οποίες μπορούν να γλεντούν ελεύθερα
και χωρίς περιορισμούς.
Οι μεταμφιέσεις πρωτοεμφανίζονται περίπου το 2000 π.Χ στην Ασία, και συγκεκριμένα στη Μεσοποταμία και τη Βαβυλώ-
να.
Σε πιο πρόσφατες εποχές, οι μεταμφιέσεις κυριαρχούσαν όχι μόνο στο Βυζάντιο, όπου η αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαρα-
κτήρα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και σε άλλους λαούς. Ο μεταμφιεζόμενος άλλοτε έπαιρνε μαγική δύναμη για
να τη χρησιμοποιήσει για το καλό της παραγωγής και άλλοτε για να ξεγελάσει τα επιβλαβή πνεύματα.
Ειρήνη Χαραλαμπάκη
Ελένη Τατά
Γιάννης Νικολόπουλος
Το Καρναβάλι της Πάτρας Νάουσα-Ζάκυνθος-Γαλαξείδι
Μπουρπούλια Πάντα οι Αποκριές ήταν μία ευκαιρία για γλέντι και ξεφάντωμα. Γιορτάζο-
νται σ’ όλη τη χώρα, αλλά σχεδόν κάθε τόπος έχει τα δικά του έθιμα. Στη
Παραδοσιακό, αποκλειστικά πατρινό Νάουσα λέγονται Μπούλες και είναι χορός από τσολιάδες που φορούν μά-
έθιμο. Απογευματινοί χοροί στους οποί- σκες.
ους οι ντάμες προσέρχονται ελεύθερα, Στη Ζάκυνθο γίνεται η Κηδεία της Μάσκας, με λαϊκό θέατρο.
χωρίς εισιτήριο και χωρίς συνοδό αλλά Στο Γαλαξείδι γιορτάζουν με μουντζουρώματα, αλευροπόλεμο και μια κωμι-
με μαύρο φαρδύ και μακρύ ντόμινο και κή αναπαράσταση γάμου.
μάσκα ώστε να μην αναγνωρίζονται και
να έχουν την πρωτοβουλία στην εκλογή Νίκος Μανιάτης
καβαλιέρος στο χορό. Ευγενία Πατσιώτη
Στα χρόνια που οι σχέσεις των δύο φύ-
λων ήταν υπό αυστηρή επιτήρηση, το Του Κουτρούλη ο γάμος
μπουρμπούλι ήταν μια ετήσια απόδραση Η αναβίωση του γάμου που άφησε εποχή στη Μεθώνη τόσο για τα χρόνια
και τόπος πραγματικών αλλά και φαντα- που περίμενε το ζευγάρι για να ζήσει το πολυπόθητο μυστήριο, όσο και
στικών ερωτικών περιπετειών. Γίνονται για το γλέντι που δικαίως ακολούθησε, γίνεται κάθε χρόνο την Καθαρο-
και σήμερα για να διατηρείται η παράδο- δευτέρα στις μία το μεσημέρι στην πλατεία σιντριβανιού της παραλίας.
ση. Το γεγονός είναι πραγματικό και σύμφωνα με ιστορικές πηγές συνέβη τον
14ο αιώνα. Πρωταγωνιστής είναι ο Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος τρελά
Δανάη Σαραντοπούλου ερωτευμένος με τη συμπατριώτισσά του, δε μπορούσε να νυμφευτεί γιατί
ήταν ήδη παντρεμένη. Η όμορφη Μεθωναία, της οποίας το όνομα δεν έχει
Η Σιβιανή μάσκα σωθεί και την οποία οι μεταγενέστεροι ονόμασαν Αρσάννα, δεν μπορούσε
Νότια του Νομού Ηρακλείου, στο χωριό να πάρει διαζύγιο γιατί δεν το επέτρεψε ο Χριστιανός Επίσκοπος της πό-
Σίβα, η παραδοσιακή μάσκα του χωριού λης Νήφων. Τελικά μετά από 17 χρόνια οι δύο ερωτευμένοι καταφεύγο-
είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές του ντας στον ίδιο τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, πήραν την άδεια και
Ελληνικού και του ευρύτερου Μεσογεια- παντρεύτηκαν.
κού χώρου. Φτιάχνονταν με τη ρίζα του
φυτού Αγαύη, του φυτού Αθάνατος όπως Το έθιμο του χαρταετού
συνηθίζει να ονομάζεται στην Κρήτη. Έθιμο για μικρά και μεγάλα παιδιά, ο χαρταετός «προσφέρει» με τις τρε-
Λίγες μέρες πριν τις Απόκριες ξερίζωναν λές και απίθανες πτήσεις του μοναδικές στιγμές χαράς. Όλοι συμφωνούν
το φυτό και με μια αριστοτεχνική διαδι- πως οι χαρταετοί είναι επινόηση των ανατολικών χωρών όμως, αν θέλουμε
κασία έφτιαχναν τη μάσκα. Ζωγράφιζαν να βρούμε ποιος χρησιμοποίησε τους αετούς σαν πτητικές μηχανές, θα
άσπρα δόντια για να διακρίνεται η μάσκα πρέπει να γυρίσουμε στον 4ο αιώνα όταν ο φιλόσοφος, μαθηματικός, α-
και έκαναν βόλτες στο χωριό. στρονόμος και πολιτικός Αρχύτας, από τον Τάραντα της Σικελίας, εφηύ-
ρε την πρώτη πτητική μηχανή, τη λεγόμενη «περιστερά του Αρχύτα».
Κωνσταντίνος Τσίντσης Ήταν ένα ξύλινο ομοίωμα πουλιού που πετούσε με την επενέργεια του
βάρους που ήταν αναρτημένο σε τροχαλία και πεπιεσμένου αέρα που
διέφευγε από μία σχισμή.
Οι αετοί της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα ήταν κατασκευασμένοι πιθα-
νότατα από πανί, ενώ οι πρώτοι στην Ισπανία, σε ημερολόγιο κληρικού
ως παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
Αγγελική Σωφρονά
