Εκτός  Ελέγχου

    Μια αληθινή ιστορία διαδραματίστηκε ένα καλοκαιρινό πρωινό, φέτος τον  Αύγουστο και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, γιατί πιστεύω ότι πολλοί το έχουμε ζήσει ή πιθανόν να το ζήσουμε.

   Η μέρα μου ξεκίνησε με τις καλύτερες διαθέσεις για ένα χαλαρό μπάνιο στη θάλασσα, λίγο χρόνο για διάβασμα, παρατήρηση και περισυλλογή. Είναι αυτές οι στιγμές που όταν βάζω κάτι στο μυαλό μου, κάτι καρμικό συμβαίνει και τελικά δεν πραγματοποιείται. Τόσο, που πολλές φορές -όσο αστείο κι αν ακούγεται- αποφεύγω να το σκέφτομαι, για να μην τύχει κάτι και δεν γίνει.

Το περιστατικό

    Έτσι κι εκείνο το πρωινό, που λίγη ώρα αφού τακτοποιήθηκα στην παραλία με την καρέκλα μου, τον καφέ μου και το αγαπημένο μου βιβλίο, έμελλε να είναι η στιγμή που λίγο παραδίπλα μια οικογένεια με δύο γονείς, νεαρούς σε ηλικία και δύο παιδάκια, (αγόρια ήταν, το ένα περίπου 2 και το άλλο περίπου 4 ετών) αποφάσισαν πως ήταν η ώρα να γυρίσουν στο σπίτι τους. Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, η μαμά κι ο μπαμπάς είχαν πάρει αυτή την απόφαση, το μικρό αγόρι μάζευε με υπομονή τα παιχνίδια του, ενώ το μεγάλο αρνιόταν να συμφωνήσει με την απόφαση αυτή.

      Η ώρα περνούσε, οι φωνές γίνονταν όλο και πιο έντονες και ο «μεγάλος επαναστάτης» είχε αρχίσει ήδη να κλαίει έντονα. Κι όσο οι φωνές της μάνας γίνονταν πιο δυνατές τόσο το κλάμα του παιδιού ακούγονταν σαν πόνος βασανιστηρίων. Η μάνα μονολογούσε επί 10 λεπτά «φόρεσε τις παντόφλες σου τώρα!» και το παιδί απαντούσε ανάμεσα στις φωνές του «όχι»! Κι εκείνη συνέχιζε «κάθε φορά το ίδιο κάνεις». Η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου! Κάποια στιγμή ακούστηκε χαμηλόφωνα και ο πατέρας να λέει απευθυνόμενος στην μάνα: «σταμάτα σε παρακαλώ, θα γίνουμε ρεζίλι» κι εκείνη του απάντησε «έχουμε γίνει ήδη».

Η λύση   

Πραγματικά, θα ήταν άξιο παρατήρησης να ξέραμε  ποιος θα ήταν τελικά ο νικητής αυτής της μάχης. Ποιος θα έλεγε την τελευταία λέξη σε αυτόν τον μονότονο διάλογο.

   Αυτός που έδωσε λύση σε αυτή τη διαμάχη, ήταν ο αμέτοχος στον τσακωμό και ήρεμος πατέρας που πήρε στην αγκαλιά του τον μικρό αρνητή -χωρίς παντόφλες- και τον απομάκρυνε από το πεδίο μάχης. Αμέσως, σώπασαν και οι φωνές της μάνας που μάζεψε ότι είχε απομείνει από παιχνίδια, ρούχα και υπομονή και απομακρύνθηκε με το μικρό αγόρι από την παραλία.

    Κι έτσι μια όμορφη καλοκαιρινή βόλτα, γίνεται μια μέρα γεμάτη τύψεις και ενοχές, ένταση, δάκρυα και  λύπη για όλα όσα έγιναν,  για όσα θα μπορούσαν να μην έχουν γίνει.

Σκέψεις πάνω στο περιστατικό

    Κι έμεινα μόνη μου, σε μια περίεργη ησυχία, να σκέφτομαι τι πήγε στραβά και έφτασαν τα πράγματα εκεί που έφτασαν. Πόσες φορές άραγε ο μικρός θα έκανε το ίδιο σκηνικό και οι γονείς του θα κατάφερναν να τον πείσουν τάζοντάς του παγωτά και καραμέλες ή μια ακόμη βόλτα. Πόσες ώρες θα σπαταλούσαν για να τον καταφέρουν να φορέσει τις παντόφλες του και να φύγουν. Πόση υπομονή θα είχαν κάνει αναμένοντας τη στιγμή που θα κουραζόταν πια και θα ετοιμαζόταν για να επιστρέψουν στο σπίτι. Πόσες διαπραγματεύσεις και  υποσχέσεις, πόσα σφιξίματα στο στομάχι, πόσες χαμηλόφωνες κουβέντες πριν το μεγάλο ξέσπασμα.

   Κατάλαβε άραγε αυτή η μάνα ότι  τη συμπεριφορά του παιδιού της  την έχουν οι ίδιοι οι γονείς καλλιεργήσει, κάθε φορά που δείχνουν ανοχή στην επιμονή του μικρού επαναστάτη. Ότι όσο πιο ελαστικοί γινόμαστε στον χρόνο ανταπόκρισης του παιδιού σε μια εντολή, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η άρνησή του την επόμενη φορά. Τα παιδιά έχουν  την ικανότητα να αποθηκεύουν αντιδράσεις και συμπεριφορές και ανάλογα με αυτές να κινούνται  και να πράττουν κάθε φορά.

Η «γλώσσα των ξεκάθαρων» μηνυμάτων προς τα παιδιά

     Τα παιδιά καταλαβαίνουν όλα τα ξεκάθαρα μηνύματα που τους λέμε: «Σήμερα που θα πάμε στη θάλασσα να θυμάσαι όσα έχουμε πει, όταν θα πούμε φεύγουμε, πρέπει όλοι να ετοιμαστούμε. Έτσι, θα έχουμε τον χρόνο να συνεχίσουμε το παιχνίδι μας και στο σπίτι». Τα παιδιά καταλαβαίνουν και συγκρατούν όλα τα ξεκάθαρα μηνύματα που τους λέμε: «Μπράβο, σήμερα ήσουν ο πιο γρήγορος από όλους μας. Μάζεψες τα πράγματά σου πρώτος. Είμαι πολύ περήφανη για σένα».  Τα παιδιά καταλαβαίνουν και τα μηνύματα που λένε: «Σήμερα δεν ήσουν τόσο συνεργάσιμος και αργήσαμε. Είμαι σίγουρη ότι την επόμενη φορά θα τα καταφέρεις». Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τα μηνύματα που προστάζουν χωρίς να εξηγούν, «βάλε τις παντόφλες σου τώρα». Δεν καταλαβαίνουν πολλές φορές όσα τους λέμε όταν τα λόγια μας συνοδεύονται από φωνές και θυμό. Δεν θέλουν να καταλάβουν τι εννοούμε. Ίσως εκείνη τη στιγμή, κατά βάθος, να μην θέλουμε ούτε εμείς να καταλάβουν τι αισθανόμαστε, τι εννοούμε.

    Τα παιδιά καταλαβαίνουν περισσότερο όσα τους δείχνουμε παρά όσα τους λέμε. Πολλές φορές αυτό που δείχνουμε δεν είναι αυτό που αισθανόμαστε.

Για αυτό οφείλουμε να δείχνουμε -ώστε να μάθουν και τα παιδιά μας να το κάνουν- τα πραγματικά μας συναισθήματα και όχι αυτά που αποτυπώνονται στο πρόσωπό μας σε μια στιγμή πίεσης. Αισθάνομαι λυπημένη που δεν με ακούς και απογοητευμένη από τη σημερινή μας βόλτα…Τελεία…Ελπίζω την επόμενη φορά να περάσουμε καλύτερα.

    Κι ο θυμός αποκτά εξήγηση, η ένταση χαμηλώνει και το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Φεύγει κι ας μην θέλει, έστω και χωρίς να φορέσει τις παντόφλες του…

Σιαμαντζιούρα Ιωάννα
Διευθύντρια Παιδικού Σταθμού